วนอุทยานถ้ำเพชร - ถ้ำทอง ตั้งอยู่ในพื้นที่ป่าบริเวณเขาชอนเดื่อ ท้องที่หมู่ที่ 15 และหมู่ที่ 17 บ้านเขาชอนเดื่อ บ้านสระแก้ว ตำบลตาคลีและบ้านหนองพิกุล อำเภอตากฟ้า จังหวัดนครสวรรค์ มีเนื้อที่ประมาณ 3,000 ไร่ กรมป่าไม้ได้ประกาศจัดตั้งเป็นวนอุทยานเมื่อวันที่ 10 มกราคม 2540 มีอาณาเขตติดต่อดังนี้

          ทิศเหนือ จดที่ดินกรรมสิทธิของราษฎรหมู่บ้านชอนเดื่อ บ้านสระแก้ว
          ทิศใต้ จดถนนพหลโยธินหลักกิโลเมตรที่ 247-248 ที่ดินกรรมสิทธิ์ของบริษัทซี่น่า ไกกี้ ประเทศไทย จำกัด
          ทิศตะวันออก จดนิคมสร้างตนเอง อำเภอตากฟ้า-อำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์
          ทิศตะวันตก จดที่ดินกรรมสิทธิ์ของราษฎร ท้องที่ตำบลตาคลี อำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์

          ความเป็นมา : มีตำนานเล่าว่าเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2453 หลวงพ่อรุ่ง–ฆคสุวณ.โณ. เจ้าอาวาสวัดหนองสีนวล ในขณะนั้นได้นำคันศรสัมฤทธ์เป็นนาคราช 3 เศียร มีทั้งสายและลูก ซึ่งเก็บได้จากเขาชอนเดื่อถวายพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 จึงทรงพระราชทานนามศรโบราณนี้ว่า “พระแสงศรกำลังราม” เชิงเขาด้านทิศตะวันตก มีถ้ำพญานาค ภายในถ้ำมีบ่อน้ำทิพย์เป็นแหล่งน้ำที่ราษฎรใกล้เคียงนำมาใช้ได้ตลอดปี เข้าใจว่าน้ำบนเขาทั้งหมดคงจะไหลซึมลงทราย ณ ที่ถ้ำแห่งนี้ บางครั้งมีเสียงดังเหมือนกับคลื่นกระทบฝั่งคล้ายทะเลห่างจากถ้ำประมาณ 400 เมตร มีน้ำใต้ดินไหลออกมาใต้โคนต้นมะเดื่อ จึงเรียกว่า “ เขาชอนเดื่อ” ปัจจุบันสภาตำบลตาคลี่ได้ขุดสระเพื่อกักเก็บน้ำไว้

ลักษณะภูมิประเทศ

          เขาชอนเดื่อมีความสูง 100 - 375 เมตร จากระดับน้ำทะเล เป็นภูเขาหินโผล่ มีพรรณไม้หลากหลายชนิดเป็นแหล่งต้นน้ำของห้วยหินเพลิน ห้วยน้ำโก้และห้วยดินสอพอง สภาพพื้นที่เป็นเทือกเขาเล็ก ๆ กลางเมือง เป็นเขาหินปูน หินอ่อน และหินแกรนิต บนยอดเขามีลักษณะเป็นเนินเขาสลับกันกับพื้นที่ราบสามารถเดินเชื่อมติดต่อกันได้ เชิงเขาทางทิศใต้ติดถนนสายพหลโยธินตรงหลักกิโลเมตรที่ 247 - 248 ระยะทางประมาณ 200 เมตรเท่านั้น ภายในเขาชอนเดื่อประกอบด้วยถ้ำน้อยใหญ่มีทางเดินเชื่อมต่อกันรวมประมาณ 70 ถ้ำ

พืชพรรณและสัตว์ป่า

มีสภาพเป็นป่าเบญจพรรณและป่าดิบแล้ง บนพื้นที่ภูเขาประกอบด้วยพันธุ์ไม้ชนิดต่างๆ และไม้มีค่าทางเศรษฐกิจได้แก่ มะค่าโมง ตะแบก กะเบาลิง สมพง ปออีเก้ง มะหาด มะไฟป่า มะม่วงป่า ไม้พื้นล่างได้แก่ ไผ่ป่า และสมุนไพรต่าง ๆ เช่น จันทน์แดง จันทน์ขาว จันทน์ผา สลัดใด มะกา หนุมาน  สัตว์ป่าที่พบและอาศัยอยู่ในบริเวณเทือกเขาชอนเดื่อ ที่มีสภาพเป็นป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง มีสัตว์ป่าหลายชนิดได้แก่ เสือ หมี เก้ง เลียงผา ลิงป่า งูจงอาง ไก่ป่า ชะมด

การเดินทาง

-รถยนต์
การเดินทางไปวนอุทยานถ้ำเพชร - ถ้ำทอง ทางรถยนต์จากกรุงเทพ ฯ ตามถนนสายเอเซียผ่าน แยกขวาเข้าอำเภอตาคลี ตามเส้นทางถนนสายพหลโยธิน ผ่านตัวอำเภอตาคลีไปอำเภอตากฟ้า ระหว่างหลักกิโลเมตรที่ 247 - 248 บริเวณทางโค้งจะมีถนนราดยางแยกซ้ายมือจากถนนสายพหลโยธินประมาณ 200 เมตร ก็จะถึงที่ทำการวนอุทยานถ้ำเพชร – ถ้ำทอง

-รถไฟ
ทางรถไฟสายเหนือ กรุงเทพ - เชียงใหม่ แล้วลงสถานีอำเภอตาคลี แล้วไปขึ้นรถโดยสารหรือรถรับจ้างไปถ้ำเพชร - ถ้ำทอง ประมาณ 12 กิโลเมตร

สถานที่ท่องเที่ยว

          ถ้ำวังไข่มุก ถ้ำวังไข่มุก อยู่ทางด้านใต้ มีหินงอกหินย้อยสีน้ำตาลเข้ม น้ำตาลอ่อน จนถึงสีขาวนวล มีห้องโถง 3 ห้อง ประดับด้วยเกล็ดเพชร ส่องแสงเป็นประกายคล้ายพระราชวัง มีบันไดไปชมถ้ำ

          ถ้ำประกายเพชร ถ้ำประกายเพชร อยู่ในด้านทิศตะวันตก ลึกประมาณ 50 เมตร มีห้องโถงขนาดใหญ่ 5 ห้อง มีหินงอกหินย้อยรูปต่าง ๆ ได้แก่ ปลาโลมาและกำแพงเมืองจีน เป็นต้น

          ถ้ำประดับเพชร ถ้ำประดับเพชร ทางด้านใต้ ถ้ำเป็นห้องโถง 4 ห้อง หินงอกหินย้อยสีน้ำตาลอ่อน-ขาวนวล สีแสงระยิบระยับเหมือนเพชร