ด้วยกรมป่าไม้ (เดิม) เล็งเห็นว่าพื้นที่บริเวณเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ซึ่งเป็นพื้นที่มรดกโลกทางธรรมชาติ เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าที่มีคุณค่าหายากและใกล้สูญพันธุ์ชนิดต่าง ๆ เพื่อเป็นการอนุรักษ์สัตว์ป่านอกถิ่นกำเนิดสำหรับเพาะพันธุ์และปล่อยสัตว์ป่าคืนสู่ธรรมชาติ
จึงได้จัดตั้งสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าห้วยขาแข้งขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2542 โดยมีพื้นที่ดำเนินการเริ่มแรก 300 ไร่ ภายหลังมีพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวงกรม พ.ศ. 2545 จึงได้รับโอนมาสังกัด กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่า และพันธุ์พืช กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ต่อมาได้รับอนุญาตจากกรมป่าไม้ มาตรา 19 แห่งพระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ.2507 ให้ใช้พื้นที่ป่าห้วยทับเสลาและป่าห้วยคอกควาย เพิ่มเติมเป็น 1,999 ไร่ ตามนัยหนังสือกรมป่าไม้ ที่ ทส 1602.3/2941 ลงวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2558
เรื่อง ขออนุมัติโครงการศูนย์การเรียนรู้การอนุรักษ์ป่าไม้และทรัพยากรธรรมชาติห้วยขาแข้ง
ที่ตั้งสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าห้วยขาแข้ง
ตั้งอยู่บริเวณพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าห้วยทับเสลาและป่าห้วยคอกควาย ริมอ่างเก็บน้ำทับเสลา
ท้องที่หมู่ 9 ตำบลระบำ
อำเภอลานสัก จังหวัดอุทัยธานี
- ทิศตะวันตก มีพื้นที่ติดกับ
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง
-ทิศใต้และตะวันออก
ติดกับอ่างเก็บเก็บน้ำทับเสลา
- มีชุมชนใกล้เคียง คือ หมู่บ้านบึงเจริญ
หมู่บ้านห้วยขาแข้ง และหมู่บ้านไผ่งาม
ลักษณะภูมิประเทศ
ลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปเป็นที่ราบเชิงเขา มีลำห้วยสำคัญคือ ลำห้วยทับเสลาไหลผ่าน ลักษณะดินเป็นดินเหนียวปนทราย หน้าดินลึกประมาณ 0.5-1.0 เมตร ดินชั้นล่างเป็นดินดานแข็ง ไม่ซับน้ำ ทำให้ในฤดูฝนดินจะชุ่มน้ำมาก แต่ฤดูแล้ง จะแห้งอย่างรวดเร็ว
ลักษณะภูมิอากาศ
อยู่ในแนวต่อเชื่อมระหว่างภูมิอากาศในแถบร้อน (Tropical climate) กับภูมิอากาศในแถบกึ่งร้อน (Subtropical climate) มี 2 ช่วงฤดู คือ ฤดูแล้ง ซึ่งจะอยู่ระหว่างเดือนพฤศจิกายน ถึง เดือนเมษายน และ ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคม ถึง เดือนตุลาคม มีช่วงอากาศหนาวเย็นสั้นมาก ระหว่างเดือนธันวาคม ถึงเดือนมกราคมปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยตลอดปี ประมาณ 1,500 ม.ม. และอุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปี 24.4 องศาเซลเซียส
พรรณพืชและสัตว์ป่า
พื้นที่เป็นสภาพป่าเต็งรัง และป่าเบญจพรรณ ไม้ที่สำคัญได้แก่ เต็ง รัง แดง ประดู่ พืชพื้นล่างที่เป็นอาหารสัตว์ป่า ได้แก่ หญ้าชนิดต่างๆ ปอชนิดต่างๆ และไม้ไผ่ เป็นต้น จากลักษณะภูมิประเทศและความหลากหลายของนิเวศวิทยาป่าไม้ ซึ่งติดต่อกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง สามารถพบสัตว์ป่าที่เคลื่อนย้ายไปมาในบริเวณ ป่าห้วยขาแข้ง เช่น เสือโคร่ง เสือดาว วัวแดง นากใหญ่ขนเรียบ นกยูง นกแก๊ก นกกระรางหัวหงอก นกขุนแผน ไก่ป่า แย้ กระรอก กระแต กระต่ายป่า กวางป่า หมูป่า อีเห็น ฯลฯ
ภารกิจหน้าที่
1. เพาะขยายพันธุ์สัตว์ป่าหายาก ใกล้สูญพันธุ์ให้สามารถดำรงสายพันธุ์ไว้ได้
2. เพาะพันธุ์และปล่อยสัตว์ป่าคืนสู่ธรรมชาติ
3. เพาะพันธุ์สัตว์ป่าเพื่อสนับสนุนพันธุ์สัตว์ป่าให้แก่ผู้ขอรับอนุญาตเพาะพันธุ์สัตว์ป่า
4. ดูแลรักษาสัตว์ป่าของกลาง
5. ช่วยเหลือสัตว์ป่า และแก้ไขปัญหาสัตว์ป่ารบกวนประชาชน
